Kiriş Nedir? Tanımı ve Çeşitleri

İnşaat ve Mimarlık terimleri olarak kullanılan Kiriş Nedir? sorusunun tanımını yapıp daha sonra kullanım alanlarına göre ve şekillerine göre; Betonarme, Ahşap Kirişler ve Çelik kirişler hakkında teknik bilgiler verip daha sonrasında farklı tip döşemelere ait Mimari Plan üzerinden detay çizimlerini paylaşacağım.

Kiriş çeşitleri ile ilgili olarak Binalarda kullanılan Konsol kiriş ve döşemelerde karşımıza saplama kiriş sistemi ile ilgili bilgilerden sonra Mimari anlamda Proje üzerinden kesit çizimine denk gelen kirişlerin görselleri yer almaktadır.

KİRİŞ

Kiriş genel olarak Betonarme yapılarda bulunan döşemenin üzerine gelen yükleri bina kolonlarının üzerine aktaran çelik, betonarme veya ahşap malzemeden yapılmış taşıyıcı sistemin bir parçasıdır.

Yani kendinizi binanın 2. katında düşün ve aşağınızı bastığınız beton kütlesinin adı döşeme, döşemelerin etrafını saran sisteme Kiriş denir ve kirişlerin üzerine oturdu yapı birimi ise kolondur.

KİRİŞ ÇEŞİTLERİ

Kullanılan malzemeye göre kiriş çeşitleri Ahşap, Betonarme ve Çelik kiriş sisteminden oluşmaktadır. Günümüz yapılarında en çok kullanılan Betonarme sistem, modern ve geniş aralıklı kolonlara ihtiyaç duyulan yapılarda çelik kirişler ve yığma yapılarda kullanılan ahşap kirişler kullanılmaktadır.

Ayrıca günümüzde Ahşap Çatılar da kullanılan konstrüksiyon sistemi genel olarak ağaç ürünlerinden oluşmaktadır ve kullanılan sistemin bir kısmı ahşap kiriş mantığıyla çalışmaktadır.

BETONARME SİSTEM KİRİŞLER

2022 yılı ve geriye baktığımızda en çok kullanılan kiriş sistemidir. Genel olarak kolon aralıkları 8 metre olduğundan dolayı normal bir kirişin de maksimum boyutu 8 metredir. Bunun dışında kullanılan döşeme tipi ve kolon aralıklarına göre döşeme türü değişir ve aynı oranda kiriş boyutu ve en kesit kalınlığı da artar.

Kiriş boyutları ve en kesiti ile ilgili somut bir örnek vermek gerekirse; Kolon aralıkları fazla (15-20 metreye kadar) olan sistemlerde kaset döşeme kullanılır ve bu sistemde kullanılan kirişler oldukça fazla sıklıkta ve uzunluktadır.

ÇELİK KİRİŞ SİSTEMLERİ

Çelik kirişler fabrikasyon ürünü olarak daha öncesinden Mimarlık Ofisi tarafından çizilen projeye göre boyutlandırılıp, bağlantı noktaları delinerek şantiye ortamında montaja hazır bir şekilde getirilir.

Çelik kiriş parçaları bir nevi lego şeklinde birleştirilerek bir bütün oluşturulur ve genel olarak Çatı Kirişleri olarak kullanılır, yani çatı kaplama taşıyıcı malzemesinin ana ürünüdür. Diğer yandan yapı çelik olsa bile ana taşıyıcı sitemi Kolonlardır.

Bu kiriş genel olarak projelerde Geniş Açıklı bulunan yapılarda bulunur yani kolon aralıkları 8 metreden fazla (15-20 metre) olan tasarımlarda kullanılır. Betonarme kiriş yapıları standartları 8 metreden fazla yapılamadığı için genel olarak çelik döşeme ve çelik çatı sistemleri kullanılır.

AHŞAP KİRİŞLER

Ahşap kiriş sistemleri genel olarak 1 veya 2 katlı yapılarda kullanılır. Yığma veya kerpiç yapıların ana taşıyıcı sistemi olarak da kullanılmaktadır. Betonarme veya çelik ile neredeyse aynı görevi üstlenir ve dayanımı da oldukça iyidir. Ana taşıyıcı kirişler 20 cm olmak üzere, ara kaideler 5 x 10 kalınlıklarından 50’şer cm veya yapının genişliğine göre 1’er metre arayla döşenir.